Şimdiye kadar makalelerimizde genelde tüm programlama dillerinde var olan ve küçük farklar olsa da kullanımları oldukça benzeyen yapılardan bahsettim. Bu makalemizle birlikte artık daha çok Node.js’e özel sık kullanılan metotlar ve onların kullanımları hakkında bilgi vermeye çalışacağım.

Genel Metotlar

Bir Node.js projesinde herhangi bir yerde erişebildiğimiz global olarak tanımlanmış metotlardır. Aşağıda bu metotları tanıyalım.

parseFloat(String)

String tanımlanmış sayısal bir veriyi Number tipine dönüştürür. Dönüş değeri number tipinde ondalıklı bir sayıdır.

parseFloat("11.12"); // Output: 11.12
console.log(typeof parseFloat("11.12"), parseFloat("11.12")) // Output: number 11.12

Eğer değer sayısal bir ifade ile başlamıyorsa içermiyorsa dönüş değeri NaN(Not a Number) olacaktır.

parseFloat("ender12") // Output: NaN

Eğer değer sayısal bir ifade ile başlıyorsa dönüş değeri başlangıçtaki sayısal değerdir.

parseFloat("12ender") // Output: 12

parseInt(String)

parseFloat metoduna oldukça benzer. Tek farkı dönüş değerinin ondalıklı değil tam sayı olmasıdır.

parseInt("11.12"); // Output: 11
console.log(typeof parseInt("11.12"), parseInt("11.12")) // Output: number 11

isNaN(Number)

NaN, Not a Number ifadesinin kısaltmasıdır ve number tipindedir.

console.log(typeof NaN); // Output: number

Eğer isNaN() fonksiyonuna verilen parametre number değilse sonuç true, aksi halde false dönecektir. Bu değer tamamen sayısal ifade içeren bir string olsa dahi sonuç false dönecektir.

console.log(isNaN(123)) // Output: true
console.log(isNaN("123")) // Output: false

JSON Methods

JSON, açılımı JavaScript Object Notations. Object tipinin yapısı JSON’dur. Javascript’te oldukça sık kullanılan bir yapıdır. JSON sınıfına ait iki metot vardır.

JSON.stringify(JSONObject)

Bir JSON objesini string haline dönüştürmek için kullanılır.

var user = {
    firstName: "Ender",
    lastName: "CAN",
    age: 30
}

console.log(JSON.stringify(user));
/*
Output:
{"firstName":"Ender","lastName":"CAN","age":30}
*/

stringify metodunun opsiyonel iki parametresi daha vardır. Bunlardan ilki replacer, ikincisi space parametresidir. Öncelikle space parametresinden başlayalım. Bir JSON objesini string’e dönüştürürken eğer sadece ilk parametreyi kullanırsak, dönüşen string tek satırda oluşacaktır. Eğer space parametresini kullanırsak oluşan string belirtilen boşluk sayısına göre daha düzenli görünecektir. space parametresine number yerine string bir ifade de girebiliriz. Bu durumda boşluk yerine parametrede verilen string değeri yazılır.

console.log(JSON.stringify(user, null, 4));
/*
Output:
{
    "firstName": "Ender",
    "lastName": "CAN",
    "age": 30
}
*/
console.log(JSON.stringify(user, null, 2));
/*
Output:
{
  "firstName": "Ender",
  "lastName": "CAN",
  "age": 30
}
*/
console.log(JSON.stringify(user, null, "ENDER"));
/*
Output:
{
ENDER"firstName": "Ender",
ENDER"lastName": "CAN",
ENDER"age": 30
}
*/

replacer parametresi, bir fonksiyon alır. Bu fonksiyonda yapılan işlemler string’e dönüştürülecek objeyi etkiler ve string bu dönüşümlerden sonra oluşur. Örneğin; bir fonksiyon tanımlayarak user objesindeki firstName ve lastName alanlarının karakterlerini küçük harf yapalım.

let result = JSON.stringify(user, (key, value) => {
    if (key == "firstName" || key == "lastName") {
        value = value.toLowerCase();
    }
    return value;
});

console.log(result);
/*
Output:
{"firstName":"ender","lastName":"can","age":30}
*/

Yukarıdaki örnekte arrow function kullanarak bir replacer fonksiyonu oluşturduk ve bu fonksiyonda bir koşul tanımlayarak dönen field’larda eğer key değeri firstName ya da lastName ise toLowerCase() fonksiyonu -bu fonksiyona String metotları altında değineceğiz- ile tüm harflerini küçülttük.

JSON.parse(String)

JSON.parse metodu, JSON formatında yazılmış bir string değerini parametre olarak alır (örn: JSON.stringify çıktısı). Dönüş değeri JSON objesidir.

let jsonString = '{"firstName":"ender","lastName":"can","age":30}';
let jsonObj = JSON.parse(jsonString);
console.log(typeof jsonObj); // Output: object
console.log(jsonObj);
/*
Output:
{ firstName: 'ender', lastName: 'can', age: 30 }
*/

Eğer parametre olarak verilen string değeri JSON formatına uygun bir veri içermiyorsa SyntaxError hatası fırlatılır. Bu nedenle dönüşümlerin try-catch bloklarının kullanılması uygulamanın çökmesini engeller.

Array Methods

Dizi(Array) sınıfına ait metotlar, uygulama geliştirirken çok sık başvuracağımız metotlardır. Tüm metotları tek tek açıklamak gibi bir düşüncede değilim. En sık kullanılanlardan bahsedelim. Aşağıdaki metotların tamamı bir dizi değişkeni üzerinde çalışır, başlıklardaki array ifadesi, array tipinde tanımlanmış bir değişkeni ifade eder.

array.find(function)

Bir dizi içinde bir bilgi aramak için kullanılır. Dönüş değeri; sonuç bulunursa bulunan eleman, sonuç bulunamazsa null‘dur. Aldığı parametre ise bir fonksiyondur. Bu fonksiyon, dizinin her bir elemanı için çağrılır.

var arr = [1, 2, "ender", 4, 5];
let result = arr.find((item) => {
    return item == "ender";
})

console.log(result); // Output: ender

Yukarıdaki örnekte “ender” değerine sahip dizi elemanı find metoduyla arandı. find() metoduna verilen fonksiyon parametresinin true dönmesi, elemanın bulunduğunu gösterir. find() metodu, dizinin başından itibaren aramaya başlar ve ilk eşleşmede aramayı bitirir. Elemanları obje olan bir dizide aramanın nasıl yapılacağını da görelim.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];
var searchValue = "Leyla";
let result = arr.find((item) => {
    return item.name == searchValue;
});

console.log(result); // Output: { name: 'Leyla', score: 8 }

Bu kez item değeri bir object olacağı için eşleşmeyi objenin “name” alanında arıyoruz. Buradaki karşılaştırmalar farklı operatörlerle de yapılabilir.

array.findIndex(function)

findIndex() metodu, find() metodu ile birebir aynı yapıda çalışır. find() ile aralarındaki fark ise, dönüş değerinin elemanın kendisi değil, dizideki index değeri olmasıdır. Eğer eleman bulunamazsa dönüş değeri -1 olur.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];
var searchValue = "Leyla";
let result = arr.findIndex((item) => {
    return item.name == searchValue;
});

console.log(result); // Output: 3

array.includes(value)

includes() metodu, dizi içinde eleman arama metodudur. Parametre olarak bir değer/değişken alır. Bu değere eşit olan veri bulunursa true, bulunamazsa false döner.

var arr = [1, 2, "ender", 4, 5];
let result = arr.includes("ender")

console.log(result); // Output: true

includes() metodu ikinci bir opsiyonel parametre alır. Bu parametre de aramaya kaçıncı index’ten başlanacağını belirtir. Yukarıdaki örneği bir de start parametresini verip denediğimizde sonuç false olacaktır.

var arr = [1, 2, "ender", 4, 5];
let result = arr.includes("ender", 3)

console.log(result); // Output: false

array.indexOf(value)

indexOf() metodu, dizi içinde eleman arama metodudur. Parametre olarak bir değer/değişken alır. Bu değere eşit olan veri bulunursa bulunan ilk değerin index’i, bulunamazsa -1 döner.

var arr = [1, 2, "ender", 4, 5];
let result = arr.indexOf("ender")

console.log(result); // Output: 2

indexOf() metodu ikinci bir opsiyonel parametre alır. Bu parametre de aramaya kaçıncı index’ten başlanacağını belirtir. Yukarıdaki örneği bir de start parametresini verip denediğimizde sonuç -1 olacaktır.

var arr = [1, 2, "ender", 4, 5];
let result = arr.indexOf("ender", 3)

console.log(result); // Output: -1

array.every(function)

every() metodu, dizinin tüm elemanlarının belirtilen koşula uygun olup olmadığını kontrol eder. Eğer elemanların tamamı koşula uygunsa true, herhangi biri koşula uygun değilse false döner.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];
var score = 6;
let result = arr.every((item) => {
    return item.score > score;
});

console.log(result); // Output: false

array.filter(function)

filter() metodu, dizi içinde sadece bir eleman değil, birden fazla eleman aramak için kullanılır. Verdiğimiz koşula uygun olan elemanları ayrı bir dizi oluşturarak döner. Eğer koşula uygun eleman bulamazsa boş dizi döner. Skoru 6’dan büyük olan elemanları filtreleyelim.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];
var score = 6;
let result = arr.filter((item) => {
    return item.score > score;
});

console.log(result);
/*
Output:
[
  { name: 'Can', score: 10 },
  { name: 'Elif', score: 7 },
  { name: 'Leyla', score: 8 }
]
*/

array.forEach(function)

forEach() metodu, bir döngü metodudur. Dizinin her bir elemanı için parametre olarak aldığı fonksiyonu çalıştırır. Herhangi bir dönüş değeri yoktur. for…in döngüsünün metotlaştırılmış hali olarak düşünebiliriz.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];
let result = arr.forEach((item) => {
    console.log(item.name+" - "+item.score);
});

/*
Output:
Ender - 5
Can - 10
Elif - 7
Leyla - 8
*/

array.map(function)

map() metodu, dizi içindeki elemanları farklılaştırmak için kullanılır. Dönüş değeri yeni bir dizidir. Örneğin yukarıdaki obje dizisinin name field’larından oluşan yeni bir dizi oluşturmak istersek aşağıdaki gibi bir kod yazmamız gerekir.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];
var score = 6;
let result = arr.map((item) => {
    return item.name;
});

console.log(result);
/*
Output:
Ender
Can
Elif
Leyla
*/

array.reduce(function, initialValue)

Dizinin elemanları üzerinde işlemler yapıp, sonuçta sadece bir değer döner. Bu değer, genelde fonksiyonun ikinci parametresi üzerinden yönetilir. Örneğin, yukarıda kullandığımız obje dizisindeki skorların toplamına ihtiyacımız olsun.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];
var initialScore = 0;
let result = arr.reduce((total, item) => {
    return total + item.score;
}, initialScore);

console.log(result); // Output: 30

İlk parametre ile verilen fonksiyon, diğer metotlardan farklı olarak ilk parametresi, initialValue değerinin kümülatif toplamını verir. Yani her bir eleman dönüşü sonucunda yapılan hesaplamanın sonucu, bir sonraki eleman için çağrılan fonksiyonun ilk parametresi olarak gönderilir. Böylece tüm elemanlar için yapılan kümülatif hesaplamaya sahip oluruz. Tüm döngü tamamlandığında da dönüş değeri bu değerdir.

array.sort(function)

sort() metodu, dizi elemanlarını kendi içinde sıralar. Fonksiyon parametresi alır ama zorunlu değildir. Eğer bir parametre verilmeden kullanılırsa, kullanıldığı diziyi küçükten büyüğe(a->z) şeklinde sıralar.

var arr = [4,3,6,3,7,6,5,9,8,2,1];
arr.sort();
console.log(arr); // Output: [ 1, 2, 3, 3, 4, 5, 6, 6, 7, 8, 9 ]

sort() metoduna bir parametre olarak fonksiyon tanımlanabilir. Tanımlanan fonksiyon, dizinin elemanlarını ikili şekilde gezer ve bu elemanları parametre olarak verir.

var arr = [4,3,6,3,7,6,5,9,8,2,1];
arr.sort((a, b) => { return a - b});
console.log(arr); // Output: [ 1, 2, 3, 3, 4, 5, 6, 6, 7, 8, 9 ]

Fonksiyonun dönüş değerine göre de yer değiştirip değiştirmeyeceğine karar verir.

Dönüş değerleri:

• pozitif ise; ilk değer ikinciden büyük olarak işaretlenir.
• negatif ise; ilk değer ikinciden küçük olarak işaretlenir.
• 0 ise; ilk değer ile ikinci değer eşit olarak işaretlenir.

Yukarıdaki örnekten yola çıkarsak, a=ilk değer, b=ikinci değerdir. Eğer diziyi küçükten büyüğe doğru sıralamak istersek dönüş değerini a-b olarak belirlememiz gerekir. Eğer büyükten küçüğe sıralamak istersek dönüş değerini b-a olarak belirlemeliyiz.

var arr = [4,3,6,3,7,6,5,9,8,2,1];
arr.sort((a, b) => { return b - a});
console.log(arr); // Output: [ 9, 8, 7, 6, 6, 5, 4, 3, 3, 2, 1 ]

array.splice(index, howmany, item1, …, itemN)

splice() metodu, bir diziye eleman eklemek ya da silmek için kullanılır. Aldığı parametreler;

• index - Ekleme/Silmeye hangi index’ten başlanacağını belirtir.
• howmany - Silinecek eleman sayısını belirtir. Eğer eleman silmek istemiyorsak 0 olarak vermeliyiz.
• item1…N - Eklenecek elemanlar. Aralarına virgül konularak yazılmalı.

Örneğin, obje dizimizdeki Can ile Elif arasına yeni bir eleman ekleyelim.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];

arr.splice(2, 0, {name: "Sena", score: 2});

console.log(arr);
/*
Output:
[
  { name: 'Ender', score: 5 },
  { name: 'Sena', score: 2 },
  { name: 'Can', score: 10 },
  { name: 'Elif', score: 7 },
  { name: 'Leyla', score: 8 }
]
*/

index parametresine 2 değerini verme sebebimiz, splice fonksiyonunun dizinin 2. index’inden itibaren eklemesini istememizdir. Dizide Elif isimli kişinin index’ini bildiğimizde bunu yapabiliyoruz. Ancak uygulama geliştirirken index değerini bilmemiz pek mümkün olmuyor. Bu durumda yukarıda gördüğümüz findIndex metodundan yararlanabiliriz.

var arr = [
    { name: "Ender", score: 5 },
    { name: "Can", score: 10 },
    { name: "Elif", score: 7 },
    { name: "Leyla", score: 8 }
];

let index = arr.findIndex((item) => item.name == "Elif");
arr.splice(index, 0, {name: "Sena", score: 2});

console.log(arr);
/*
Output:
[
  { name: 'Ender', score: 5 },
  { name: 'Sena', score: 2 },
  { name: 'Can', score: 10 },
  { name: 'Elif', score: 7 },
  { name: 'Leyla', score: 8 }
]
*/

Yukarıdaki örnek, uygulama geliştirirken kullanacağımız yapıya çok daha yakın bir kod parçası oldu. Bir de arrow function yapısının en sade kullanımına bir örnek de görmüş olduk. Eğer herhangi bir işlem yapmadan direkt return değeri göndereceğimiz bir kod yazacaksak bu şekilde kullanabiliriz. Silme işlemine de bir örnek görelim. Eklediğimiz Sena isimli kişiyi bu kez silelim. Bu kez howmany parametresine 1 eleman silmek istediğimiz için 1 yazıyoruz.

let index = arr.findIndex((item) => item.name == "Sena");
arr.splice(index, 1);

console.log(arr);
/*
Output:
[
  { name: 'Ender', score: 5 },
  { name: 'Can', score: 10 },
  { name: 'Elif', score: 7 },
  { name: 'Leyla', score: 8 }
]
*/

array.join(seperator)

join() metodu, dizi elemanlarını verilen seperator değeri ile ayrılacak şekilde birleştirir. Dönüş değeri String tipindedir.

var arr = [1,2,3,"ender","can",true,3.14];
let strArr = arr.join();

console.log(strArr) // Output: 1,2,3,ender,can,true,3.14
strArr = arr.join(" -> ");
console.log(strArr) // Output: 1 -> 2 -> 3 -> ender -> can -> true -> 3.14

Array.isArray(obj)

isArray() metodu, static tanımlı bir metottur. Bu nedenle direkt bir array değişken ile değil Array sınıfı ile çağrılır. Parametre ile verilen değişkenin bir dizi olup olmadığını söyler. Dönüş değeri Boolean‘dır. Eğer dizi ise true, değilse false döner.

var arr = [1,2,3];
console.log(Array.isArray(arr)); // Output: true
var str = "1,2,3";
console.log(Array.isArray(str)); // Output: false
var obj = {"name":"Ender","age":30};
console.log(Array.isArray(obj)); // Output: false

String Methods

String sınıfına ait metotlar, en sık kullandığımız bir başka metot grubudur. Özellikle en çok başvuracağımız metotları anlatmaya çalışacağım. Metot başlıklarında kullandığım str ifadesi, bir string değişkeni ifade eder.

str.includes(value, start)

includes() metodu, bir string değer içinde farklı bir değeri aramak için kullanılır. Dönüş değeri Boolean‘dır. Eğer aranan değer string içinde bulunursa ise true, değilse false döner. Aramalar büyük-küçük harf duyarlıdır.

var str = "Ender Can";

console.log(str.includes("Ender")); // Output: true
console.log(str.includes("ender")); // Output: false

includes() metodu opsiyonel olarak ikinci bir parametre alabilir. Bu parametre, aramaya kaçıncı karakterden başlanacağını belirlememizi sağlar. String’teki karakter index’leri dizilerde de olduğu gibi 0’dan başlar.

var str = "Ender Can";
console.log(str.includes("Ender", 2)); // Output: false

str.indexOf(value, start)

indexOf() metodu, includes() metodu ile aynı şekilde çalışır. Fark, dönüş değerinde oluşuyor. Dönüş değeri bulunan değerin başlangıç index değeridir. Eğer değer bulunamazsa -1 döner.

var str = "Ender Can";

console.log(str.indexOf("Can")); // Output: 6
console.log(str.indexOf("can")); // Output: -1

Ek Bilgi: lastIndexOf() metodu; indexOf() metodu ile aynı işlemi string’in sonundan başlayarak yapar. Böylece ilk eşleşmenin değil son eşleşmenin başlangıç index’ini döner.

str.startsWith(value) & str.endsWith(value)

startsWith() metodu, bir string değişkenin parametre ile verilen değer ile başlayıp başlamadığını kontrol eder. Dönüş değeri Boolean’dır. Eğer string verilen parametre değeri ile başlıyorsa true, başlamıyorsa false döner. Kontrol büyük-küçük harf duyarlıdır.

var str = "Ender Can";

console.log(str.startsWith(“Ender”)); // Output: true console.log(str.startsWith(“ender”)); // Output: false console.log(str.startsWith(“Can”)); // Output: false

endsWith() metodu ise string’in verilen değer ile bitip bitmediğini kontrol eder. Eğer string verilen parametre değeri ile bitiyorsa true, başlamıyorsa false döner. Kontrol büyük-küçük harf duyarlıdır.

var str = "Ender Can";

console.log(str.endsWith("Ender")); // Output: false
console.log(str.endsWith("can")); // Output: false
console.log(str.endsWith("Can")); // Output: true

str.match(regexp)

match() metodu, en sık kullandığım metotlardan biridir. İlerleyen zamanlarda Regular Expressions ile ilgili makaleler yayınladığımda bu metoda çok sık başvuracağız. match() metodu, parametre ile verilen RegExp ifadesini string içinde arar. Eğer ifadeyi string içinde bulursa bir dizi içinde bulduğu ifadeyi döner. Eğer bulamazsa null döner.

var str = "Hello World";
let match = str.match(/World/g);
console.log(match); // Output: [ "World" ]

match = str.match(/world/gi);
console.log(match) // Output: [ "World" ]

Kullandığımız regex ifadesine girmeyeceğim. Regular Expressions bölümünde tüm detaylarıyla anlatacağım.

str.replace(searchValue, newValue)

replace() metodu, en sık kullanılan bir diğer metottur. Bu metodun birden fazla kullanım biçimi var. Öncelikle aldığı parametrelerin alabileceği değerlerden bahsedelim.

• searchValue: String ya da Regexp tipinde veri alabilir.
• newValue: String ya da fonksiyon tipinde veri alabilir.

searchValue parametresi String tipinde verilirse, replace metodu String veride ilk karşılaştığı ifadeyi dönüştürür. Diğerlerine dokunmaz.

var str = "javascript öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz";
var replacedStr = str.replace("javascript", "JS");
console.log(replacedStr); // Output: JS öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz

Yukarıdaki örnekte de sadece bir “javascript” ifadesini JS olarak değiştirdiğini görüyoruz. Eğer tüm ifadeleri değiştirmesini istiyorsak searchValue parametresini RegExp tipinde vermemiz ve global flag(g) kullanmamız gerekir. Aynı örneği RegExp ile yapalım.

var str = “javascript öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz”; var replacedStr = str.replace(/javascript/g, “JS”); console.log(replacedStr); // Output: JS öğrenirken JS string metodlarından replace metodunu inceliyoruz

newValue parametresine verilen String verisinin değişim için kullanıldığını anladık. Bir de fonksiyon tipinde verilen newValue parametresinin nasıl çalıştığını inceleyelim. Genelde fonksiyon parametresi, basit bir dönüşüm yerine daha kapsamlı dönüşümler için kullanılır. Örneğin yukarıdaki örnekteki javascript kelimesinin tüm harflerini büyüten bir replace fonksiyonu yazalım.

var str = "javascript öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz";
var replacedStr = str.replace(/javascript/g, (match) => {
    return match.toUpperCase();
});
console.log(replacedStr); // Output: JAVASCRIPT öğrenirken JAVASCRIPT string metodlarından replace metodunu inceliyoruz

Fonksiyonun dönüş değeri, değiştirilecek ifadeyi temsil eder. Yukarıdaki örnekte de toUpperCase() metodu ile string’in tüm harflerini büyüttük ve fonksiyonun dönüş değeri olarak verdik.

Not: Arrow function tanımında eğer içeride işlem yapılmayıp direkt dönüş değeri verilecekse süslü parantezler ve return anahtar kelimesi kullanılmadan da tanım yapılabilir. Yukarıdaki kodu bir de bu şekilde yazalım.

var str = "javascript öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz";
var replacedStr = str.replace(/javascript/g, (match) => match.toUpperCase());
console.log(replacedStr); // Output: JAVASCRIPT öğrenirken JAVASCRIPT string metodlarından replace metodunu inceliyoruz

str.substring(startIndex, endIndex)

substring() metodu, bir string verinin içinden bir parçayı almak için kullanılır. Hem başlangıç hem de bitiş için index değeri alır. İkinci parametre opsiyoneldir. Eğer ikinci parametre verilmezse başlangıç index’inden itibaren string sonuna kadar tüm parça döner.

var str = "javascript öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz";
var subStr = str.substring(0, "javascript".length);
console.log(subStr); // Output: javascript

Tabii her zaman bu kadar basit olmayacak. Genelde kodlama sırasında verinin nerede başladığını bilmeyiz. Bu durumda indexOf() metodu ile önce javascript ifadesinin nereden başladığını bulmamız gerekir.

var str = "javascript öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz";
var subStr = str.substring(str.indexOf("javascript"), "javascript".length);
console.log(subStr); // Output: string

Peki ya geçmiyorsa? Bu durumda indexOf metodu -1 dönecek ve substring fonksiyonunun çalışma koşullarında eğer startIndex 0’dan küçük verilmişse 0 olarak alması gerektiği yer aldığından dönüşüm 0. indisten başlayacaktır. Yazdığımız kod yanlış parçayı çıkaracaktır.

var str = "javascript öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz";
var subStr = str.substring(str.indexOf("strng"), "string".length);
console.log(subStr); // Output: javasc

Çıktı olarak “string” ifadesini beklerken sonuç “javasc” oldu. Böyle durumlarla karşılaşmamak için öncelikle bir kontrol koymak yararımıza olacaktır.

var str = "javascript öğrenirken javascript string metodlarından replace metodunu inceliyoruz";
let strIndex = str.indexOf("strng");
if (strIndex > -1) {
    var subStr = str.substring(str.indexOf("strng"), "string".length);
}
console.log(subStr); // Output: undefined

Sonucun undefined olmasının sebebi Scope erişimleri ile ilgilidir. subStr değişkeni if scope içinde tanımlandığı ve bu if’e girmediği için sonuç undefined çıktı.

toUpperCase() & toLowerCase()

toUpperCase() ve toLowerCase() metotları, sırasıyla verilen string’in tüm harflerini büyütmeyi ya da küçültmeyi sağlar. Kullanımı basittir.

var str = "hello World!";
var upperStr = str.toUpperCase();
console.log(upperStr); // Output: HELLO WORLD!
var lowerStr = upperStr.toLowerCase();
console.log(lowerStr); // Output: hello world!

trim()

trim() metodu, string’in başındaki ve sonundaki boşluk karakterlerini temizler. Örnekte çıktıları tırnaklar içinde gösterelim ki fark anlaşılsın:

var str = "     Hello World!     ";
console.log("'"+str+"'"); // Output: '     Hello World!     '
console.log("'"+str.trim()+"'"); // Output: 'Hello World!'

Eveeeeeet! String Metotlarının da sonuna geldik. Built-in Methods konusu yazmakla bitmez bir konu olduğu burada kesiyorum. En sık ihtiyaç duyulan metotlardan bahsetmeye çalıştım. Faydalı olacağına inanıyorum. Konuyu sonlandırmadan önce son bir bilgi daha vermek istiyorum.

Makaleleri yazarken örnekler için kullandığım Visual Studio Code’da(ya da başka bir IDE/Editor) otomatik tamamlama özelliği vardır. Bu özellik sayesinde değişkenler ya da sınıflar üzerinde kullanabileceğiniz metot/property’leri görebilirsiniz.

Metot Tamamlama Örneği

Aynı zamanda bir metodun signature(imzasını) yani alacağı parametreleri, tiplerini ve ne iş yaptığını görebilirsiniz.

Method Signature

Geniş kapsamlı bir konuyu burada noktalıyoruz. Javascript/Node.js yolculuğunuzda artık eliniz çok güçlendi. Artık temellerden daha ileri seviye konulara adım adım ilerliyoruz. Bir sonraki adımımız Promise yapıları ve Asenkron fonksiyonlar olacak.