Değişken kapsamları, bir değişkenin erişim alanını ifade eder. Literatürde “değişken kapsamları” ifadesi kullanılmayıp “scope” ya da “variable scope” ifadesi kullanılır. EcmaScript 6’dan önce Javascript’te sadece Global Scope ve Function Scope terimleri vardı. Ancak, ES6 ile birlikte değişken tanımlamak için eklenen let ve const keyword’leri ile birlikte Block Scope kavramı ortaya çıkmıştır. Tüm scope yapılarını alt başlıklar halinde inceleyelim.

Global Scope

Eğer bir değişken, bir fonksiyon içinde tanımlanmamışsa, bu değişken global scope’a sahip demektir. Yani kodun herhangi bir yerinde kullanılabilir. Eğer bir blok içinde tanımlanmıyorsa var, let ya da const ile tanımlanan değişkenlerin erişim açısından aralarında bir fark yoktur. Hepsi global scope’a sahip olurlar.

var num = 4;

function myFunction() {
    console.log(num); // output: 4
}

let num = 4;

function myFunction() {
    console.log(num); // output: 4
}

const num = 4;

function myFunction() {
    console.log(num); // output: 4
}

Function Scope

Function Scope, her fonksiyonun kendine ait alanına verilen isimdir. Eğer bir değişken bir fonksiyonun içinde tanımlandıysa, bu değişken fonksiyon dışında kullanılamaz.

function myFunction () {
   var person = "CAN";
   console.log(person); // output: CAN
}
myFunction();
console.log(person); // Output: ReferenceError: person is not defined

Yukarıdaki durum let ve const ile tanımlanmış değişkenler için de geçerlidir.

Eğer hiç tanımlanmamış bir değişkene var, let ya da const anahtar kelimeleri kullanılmadan direkt bir atama yapılırsa, bu değişken direkt olarak Global Scope‘a tanımlanır.

function myFunction(){
   person = "Ender"
}
console.log(person); // Output: Ender

Local Scope (Block Scope)

Block Scope, süslü parantezlerle arasında belirlenmiş bloklar içinde let veya const ile tanımlanan değişkenlere, tanımlandıkları blok dışından erişilemeyeceği anlamı taşır. Function Scope, aynı zamanda bir Local Scope’ dir.

function myFunction(){
    var person = "Ender";
}
console.log(person); // Output: ReferenceError: person is not defined

Ancak diğer bloklarda durum farklılaşıyor. Eğer, bir if bloğunda ya da döngüde var ile bir değişken tanımlanırsa, bu değişkene blok dışından erişilebilir ancak let ya da const ile tanımlanmış bir değişkene blok dışından erişilemez.

if (true) {
    var person = "Ender";
}
console.log(person); // Output: Ender

if (true) {
    let carName = "Audi";
    console.log(carName); // Output: Audi
}
console.log(carName); // Output: ReferenceError: carName is not defined

if (true) {
    const brand = "Apple";
    console.log(brand); // Output: Apple
}
console.log(brand); // Output: ReferenceError: brand is not defined

Bir değişkene nerelerden ne şekilde erişilebileceğini bilmek, yazdığınız koda çok daha hakim olmanızı sağlar. Node.js öğrenme yolculuğunuzda bir adım daha ilerlemeyi başardınız. Motivasyonunuzu kaybetmeden öğrenmeye devam.